Persoonlijke eigenschappen en competenties op je cv

In veel vacatureteksten vragen werkgevers nadrukkelijk naar bepaalde competenties, eigenschappen of kwaliteiten. Bijvoorbeeld: een werkgever zoekt een planner die analytisch en klantgericht is, goed kan plannen en goed kan samenwerken. Veel bedrijven en organisaties hanteren per functie een competentielijst. Als onderdeel van de jaarlijkse beoordelingsgesprekken beschrijven werkgever en werknemer vaak de competenties die (verder) ontwikkeld moeten worden. Voor elke functie zijn de gewenste competenties weer anders. Maar wat zijn competenties precies en hoe kun je ze (verder) ontwikkelen?

Wat zijn competenties?

Competenties zijn persoonlijke eigenschappen of kwaliteiten die te leren en ontwikkelen zijn mits jouw karakter dat toestaat en aangevuld met persoonlijkheid, intelligentie en motivatie. Het woord ‘competentie’ betekent letterlijk ‘vaardig zijn in iets’. Als je ‘competent’ bent, dan ben je dus ‘vaardig’ of ‘bekwaam’ in iets. Een competentie is iets anders dan een talent. Een talent is aangeboren, terwijl een competentie dat niet is; een competentie leer je of ontwikkel je. Dit doe je door doelbewust en intensief te leren en oefenen. Om een competentie (verder) te ontwikkelen, kun je wel gebruik maken van jouw talent. Een competentie ontwikkel je met behulp van jouw talent(en), kennis, vaardigheden, waarden en normen, motivatie en ambitie, persoonlijke kwaliteiten, intelligentie en houding (gedrag). Iedereen heeft competenties, maar niet iedereen heeft elke competentie even goed ontwikkeld.

Competenties volgens de Nederlandse overheid

De rijksoverheid heeft voor elke functiegroep binnen de rijksoverheid beschreven welke competenties nodig zijn in de Competentiegids voor het Rijk en hanteert de volgende definitie van competenties. Competenties zijn de kwaliteiten van mensen die belangrijk zijn om effectief te functioneren. Een competentie is omschreven in zichtbaar gedrag. Hierdoor is het mogelijk om een competentie in de praktijk te herkennen, bespreken en verder te ontwikkelen.

Verschil competenties en vaardigheden

‘Competentie’ is een veel ruimer begrip dan het begrip ‘vaardigheid’. Je hebt vaak diverse vaardigheden nodig voor het ontwikkelen van competenties. Vaardigheden die je bijvoorbeeld nodig zou kunnen hebben voor leidinggevende kwaliteiten (competentie), zijn sociale vaardigheden als goed kunnen delegeren en aansturen, goed kunnen luisteren, goed kunnen coachen, maar ook conceptuele vaardigheden zoals het analyseren van processen, het maken van een planning. Let op dit verschil bij het opstellen van je cv.

Waarom competenties vermelden op je cv?

Elke werkgever probeert erachter te komen wat voor een persoonlijkheid jij als kandidaat hebt. Je werkervaring, opleiding, persoonlijk profiel, hobby’s en nevenactiviteiten vertellen natuurlijk al heel veel over jou. Maar daaruit hoeven niet al je belangrijke competenties te blijken. Door jouw competenties of eigenschappen als apart onderdeel op je cv te zetten, ziet de werkgever in een oogopslag wat jouw sterke punten zijn. Op die manier krijgt hij een nog beter beeld van jouw capaciteiten. Hij weet dan meer over wie jij bent en wat je kunt. Benoem daarom ook juist jouw kerncompetenties die passen bij de functie waarop je solliciteert. Daarmee vergroot je de kans dat je op sollicitatiegesprek mag komen. Eigenlijk is het vermelden van competenties op je cv een onderdeel van ‘personal branding’; je zet jezelf neer als een ‘merk’. Het benoemen van je competenties is ook van belang als je een carrièreswitch wilt maken. Bijvoorbeeld als je wilt overstappen naar een andere branche of als je hogerop wilt komen.

Wat zijn jouw competenties?

Hoe kom je erachter wat jouw competenties of eigenschappen zijn? Analyseer je eigen gedrag kritisch; daar valt al heel veel uit op te maken. Vraag aan een collega die jou goed kent of zij willen aangeven wat jouw goede eigenschappen en kwaliteiten zijn. Met de feedback die je krijgt, kun je analyseren welke competenties jij hebt. De Competentiegids van de rijksoverheid biedt ook houvast. Daarin vind je een lijst met competenties en bij elke competentie staat beschreven uit welk gedrag je kunt afleiden dat je deze competentie hebt. Je kunt natuurlijk ook een competentietest doen. Op internet vind je diverse (gratis) competentietesten.

Welke competenties zijn er?

Er zijn talloze competentiemodellen en competentielijsten. Veel organisaties hanteren een eigen competentielijst. De Competentiegids voor de rijksoverheid beschrijft 38 verschillende competenties, maar er zijn ook lijsten waarop wel 50 verschillende competenties te vinden zijn. We noemen er een aantal: succesvol samenwerken, stressbestendigheid, goed kunnen plannen en organiseren, resultaatgerichtheid, ontwikkelen van medewerkers, omgevingsbewustzijn, oplossingsgericht, creatief, goed kunnen motiveren, medewerkers of groepen aansturen, analyseren, delegeren, doorzettingsvermogen, daadkracht, initiatief nemen, integriteit, betrouwbaar, klantgericht, inlevingsvermogen, gestructureerd werken en anticiperen.

Hoe vermeld je competenties op je cv?

Wil je je competenties of persoonlijke eigenschappen benoemen? Vermeld deze dan bij ‘Eigenschappen’ of 'Competenties' onderaan je cv. Hoeveel competenties je benoemt, is afhankelijk van hoeveel competenties je hebt en wat er in de vacaturetekst staat. Als richtlijn is het voldoende om drie tot vijf competenties op je cv te zetten. Je begint met de competenties die relevant zijn voor de functie of die in de vacaturetekst staan. Daarbij kun je nog een aantal van jouw competenties benoemen die je zelf belangrijk vindt voor het uitvoeren van je werk. Lieg in elk geval niet over welke competenties je bezit. Liegen op je cv is nooit een goed idee. Als je bepaalde eigenschappen maar matig ontwikkeld hebt, dan kun je deze competenties beter weglaten dan erover liegen.

In je persoonlijk profiel kun je één of twee competenties benoemen en verder toelichten. De andere eigenschappen benoem je zonder verdere toelichting.